Rewolucja w systemie ochrony oznaczeń geograficznych

Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej podpisały przełomowe rozporządzenie, opublikowane 27 października 2023 r., rozszerzające zakres ochrony oznaczeń geograficznych na produkty nieżywnościowe. Przyjrzyjmy się, jakie zmiany niesie ze sobą nowe rozporządzenie oraz temu, jakie jest jego znaczenie dla producentów w Unii Europejskiej.

Rozporządzenie w sprawie oznaczeń geograficznych

Dotychczasowe przepisy koncentrowały się na produktach rolnych, takich jak sery, produkty mięsne, wina czy oleje, których jakość, renoma lub inne cechy są związane z pochodzeniem z określonego regionu geograficznego. Ochrona produktów nieżywnościowych była do tej pory ograniczona – zaledwie 16 państw członkowskich miało specyficzne krajowe systemy ochrony oznaczeń geograficznych dla produktów rzemieślniczych i przemysłowych. Nowe rozporządzenie poprzez rozszerzenie ochrony oznaczeń geograficznych na produkty rzemieślnicze i przemysłowe na poziomie całej Unii Europejskiej wychodzi naprzeciw rosnącej potrzebie ochrony różnorodnych gałęzi gospodarki oraz daje jednolite narzędzie ochrony dla wszystkich producentów w UE. Nowe przepisy obejmą zatem szeroką gamę produktów nieżywnościowych, przyczyniających się do bogatego krajobrazu kulturowego Europy, takich jak wyroby ceramiczne, porcelana, rękodzieło artystyczne, tekstylia, biżuteria, wyroby drewniane czy tradycyjne instrumenty muzyczne. Ochronie będą mogły podlegać zatem takie wyroby jak na przykład polska ceramika z Bolesławca czy włoskie szkło Murano. Nowe przepisy mają sprawić, że takie produkty staną się bardziej rozpoznawalne dla przeciętnego konsumenta, co ułatwi ich promocję na terenie UE.

Jak wygląda proces rejestracji?

Producenci, którzy będą chcieli skorzystać z ochrony, będą musieli przejść przez dwuetapowy proces rejestracji. W pierwszym etapie składane są wnioski do kompetentnych organów krajowych. Następnie, po zaakceptowaniu, wnioski trafiają do EUIPO (Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej) w celu dalszej oceny i zatwierdzenia. Tym samym EUIPO stanie się kluczowym organem zarządzającym tym procesem na poziomie unijnym. Planowane jest również wprowadzenie nowych narzędzi informatycznych przez EUIPO, takich jak GIPortal (system do składania i zarządzania wnioskami) czy istniejąca już baza danych GIview. Proces aplikacyjny przypomina istniejący system dla produktów rolnych, w którym wymagane jest udowodnienie związku między cechami produktu lub jego renomą a obszarem geograficznym jego produkcji.

Rozporządzenie weszło w życie 16 listopada 2023 r., a pełna jego implementacja przewidziana jest na 1 grudnia 2025 r. Jest to kluczowy moment dla producentów, którzy zyskają narzędzia do ochrony swoich produktów na szerszą skalę, oraz dla konsumentów, którzy zyskają gwarancję jakości i autentyczności wyrobów związanych z konkretnymi regionami geograficznymi. Jest to także znaczący krok w stronę budowy sprawiedliwego i zrównoważonego rynku, gdzie tradycje, umiejętności i wysoka jakość są cenione i chronione.

Autor: Alicja Zaprzalska