Historia systemu ochrony patentowej w Polsce cz. 2

Pierwsze próby uregulowania kwestii ochrony własności intelektualnej w Polsce zostały podjęte już w XV wieku, o czym pisaliśmy w poprzedniej części artykułu. Jednak możliwość stworzenia bardziej rozbudowanego systemu prawa patentowego przyniósł dopiero wiek XX.

Po odzyskaniu niepodległości na ważności zyskała potrzeba uregulowania zasad przyznawania patentów na wynalazki. Pierwszym działaniem w tym kierunku był wydany 13 grudnia 1918 przez Józefa Piłsudskiego dekret o utworzeniu Urzędu Patentowego Republiki Polskiej (który w 1919 zmienił nazwę na Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej) i ustanowieniu zawodu rzecznika patentowego. W lutym 1919 Naczelnik Państwa wydał dekret o patentach na wynalazki, dekret o ochronie wzorów rysunkowych i modeli oraz dekret o ochronie znaków towarowych. Dwa miesiące później miały miejsce pierwsze wpisy na listę pełnomocników uprawnionych do występowania przed UPRP, a w listopadzie tego samego roku Polska przystąpiła do Konwencji paryskiej o ochronie własności przemysłowej z 1883 r.

• 5 lutego 1924 roku uchwalono ustawę o ochronie wynalazków, wzorów i znaków towarowych, co stanowiło krok ku formalnemu uregulowaniu tej kwestii. W tym roku też miały miejsce pierwsze akty rejestracji:
• 11 kwietnia 1924 – pierwsza rejestracja znaku towarowego: „Ultramaryna”, na rzecz firmy Sommer i Nower;
• 24 kwietnia 1924 – udzielenie pierwszego patentu na wynalazek: „Przyrząd do odpylania drobnego węgla ”, na rzecz firmy Maschinenbau-Anstalt Humboldt; tego samego dnia udzielono również 4 innych patentów;
• 12 czerwca 1924 – pierwsza rejestracja wzoru użytkowego: „Ruletka z obracającym się krążkiem”, na rzecz firmy Spitz&Adler.

Lata powojenne to okres, w którym Polska znalazła się pod wpływem komunizmu i wprowadzała regulacje zgodne z narzuconym radzieckim modelem gospodarczym. Wówczas ochrona patentowa koncentrowała się głównie na wynalazkach związanych z przemysłem ciężkim, obronnością i technologią militarną. Pomimo zawirowań politycznych, polscy naukowcy i innowatorzy nie zaprzestawali jednak pracy, a udzielane patenty stanowiły swoisty pomost ku przyszłości.

Warto również wspomnieć, że 23 marca 1975 Polska przystąpiła do Konwencji o ustanowieniu Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) z 1967 r., co stanowiło ważny krok w umacnianiu pozycji Polski jako aktywnego uczestnika w międzynarodowych sprawach związanych z ochroną praw własności intelektualnej.

Jednym z ciekawszych wynalazków powstałych w czasach komunizmu był mikrokomputer K-202 – dzieło życia polskiego wynalazcy Jacka Karpińskiego. Ten mikrokomputer był odpowiednikiem dzisiejszego peceta – pracował z szybkością miliona operacji na sekundę i zastosowano w nim wiele nowatorskich rozwiązań, takich jak budowa modułowa, dzięki której możliwe było połączenie komputera zewnętrznymi kablami z podzespołem pamięci w zestawy. Jednostka centralna mikrokomputera mogła obsłużyć 64 moduły takie jak monitory czy drukarki. Komputer został opatentowany w Wielkiej Brytanii pod numerami 1480208 i 1480209 („Improvements in or relating to digital computers”, zgłoszone 6.04.1973).

Opisane wyżej początki stanowią punkt wyjścia dla rozwoju prawa patentowego w kolejnych latach. Zapraszamy do lektury trzeciej części artykułu, gdzie przedstawimy dalsze etapy tej historii.

Autor: Alicja Zaprzalska