Monitorowanie wzorów przemysłowych – czyli jak badać rynek konkurencji po rejestracji?

Rejestracja wzoru przemysłowego daje twórcy formalną ochronę jego projektu. Ale czy to oznacza, że prawa są bezpieczne? Niekoniecznie. Sam certyfikat rejestracji to za mało, by skutecznie chronić wzór. Kluczowe znaczenie mają dwa działania: badanie wzoru przed zgłoszeniem oraz monitorowanie rynku po rejestracji.

Dlaczego badanie i monitorowanie wzoru jest takie istotne?  

Rejestracja wzoru, szczególnie w EUIPO, jest szybka i prosta – często trwa zaledwie kilka dni. Podobnie w polskim Urzędzie Patentowym – decyzja może zapaść nawet w ciągu miesiąca. Dzieje się tak, ponieważ urzędy badają tylko kwestie formalne zgłoszenia. Nie sprawdzają, czy wzór spełnia dwie podstawowe przesłanki rejestrowalności: nowość i indywidualny charakter. To leży już po stronie zgłaszającego.

Wymóg aby wzór był nowy oznacza, że nie został ujawniony publicznie przed datą zgłoszenia lub datą pierwszeństwa zgłoszenia do rejestracji.

Określenie, czy wzór ma indywidualny charakter, warunkowane jest oceną, czy całościowe wrażenie wywierane na poinformowanym użytkowniku oraz sposób postrzegania danego wzoru różni się wyraźnie od wrażenia związanego z ogółem istniejących wcześniej wzorów.

Brak spełniania tych przesłanek nie stoi zatem na przeszkodzie uzyskania prawa, ale decyduje o rzeczywistej ochronie takiego prawa. Można zarejestrować wzór, który nie spełnia tych warunków – ale w razie sporu takie prawo może zostać unieważnione.

Case study

Posłużmy się przykładem. Firma A rejestruje wzór. Po czasie zauważa na rynku produkt B, który wygląda niemal identycznie. Firma A pozywa konkurencję. Jednak firma B składa wniosek o unieważnienie prawa A – dowodząc, że wzór nie był nowy i nie miał indywidualnego charakteru. Okazuje się, że firma A nie przeprowadziła wcześniej badania stanu wzornictwa i uzyskała prawo na wzór, który nie spełniał ustawowych przesłanek rejestrowalności. W efekcie może dojść nie tylko do nieskutecznej egzekucji prawa, ale i do jego utraty.

Na czym polega badanie wzoru przemysłowego?

Badanie wzorów przemysłowych polega na sprawdzeniu dostępnych baz urzędowych. Badanie pod kątem nowości i indywidualnego charakteru wzoru powinno objąć globalny stan wzornictwa. Natomiast badanie produktu przed wprowadzeniem na rynek powinno obejmować terytorium, na którym ma być sprzedawany. Wynika to z faktu, że ochrona wzoru ma charakter terytorialny. Jeżeli dany wzór chroniony jest na terytorium Polski, jego ochrona nie obowiązuje w innym kraju.

Uzyskanie świadectwa rejestracji to formalność. O prawdziwej ochrona wzoru świadczy jego wcześniejsze badania i ciągły monitoring. Tylko wtedy możliwe jest skutecznie przeciwdziałanie naruszeniom.